اين حريم را 8شهرستان و 22شهر ازجمله لواسان، فشم، كهريزك، بومهن، اسلامشهر، قدس و... احاطه كرده‌اند. شهرهايي كه طي چندسال اخير رشد جمعيتي‌شان بيشتر از رشد جمعيتي كلانشهر تهران بوده و در اكثر آنها گسترش بي‌رويه ساخت‌وساز، منجر به كاهش فضاي سبز و به خطر انداختن حريم تهران شده است. اين افزايش جمعيت ناشي ازمهاجرت و حتي بارگذاري جمعيتي كه به افزايش ساكنين وتشويق آنها به مهاجرت درسال‌هاي آينده منجر مي‌شود هم منابع طبيعي و باغات را با تهديد روبه‌روكرده و هم كيفيت زندگي درتهران را تحت‌تأثير قرارخواهد داد. كلانشهري كه تراكم امكاناتش مهاجران روستا به شهرهاي اقماري را با وسوسه نقل مكان مجدد مواجه كرده و اين‌بار آنها را روانه كلانشهري مي‌كند كه هر روز بر مشكلات و بحران‌هاي اقتصادي، زيست‌محيطي، بهداشتي و اجتماعي‌اش افزوده مي‌شود.
همين نگراني، اعضاي شوراي شهر و تعدادي از مديران شهرداري را چندين مرتبه روانه بازديد از وضعيت حريم و ساخت‌وسازهاي اطراف تهران كرده است.
احمد مسجد جامعي عضو شوراي شهر معتقد است دليل بيشتر مشكلات ايجادشده درحريم، به ساختار مربوط است چراكه تكليف شهرداري، استانداري و فرمانداري هيچ‌كدام به درستي مشخص نيست و تداخل وظيفه موجب نابساماني شده است. وي پيش از اين در حاشيه بازديد حريم تهران از تصميم بر تدوين آيين‌نامه‌اي با همكاري شوراي شهر، وزارت راه وشهرسازي و وزارت كشور خبر داده بود كه خوشبختانه تاكنون جلسات مشتركي با حضور اين 3نهاد و همچنين شهرداري تهران و نمايندگان مجلس برگزار و كميته‌هاي تخصصي نيز تشكيل شده تا موضوع حريم تهران و مديريت آن پيگيري شده و به نتيجه برسد.
محمد سالاري رئيس كميسيون معماري وشهرسازي شوراي شهر هم در گفت‌وگو با همشهري مسئله حريم و صيانت از آن را از مهم‌ترين دغدغه‌هاي كلانشهرهاي كشور برشمرده و به اهتمام شوراي چهارم برساماندهي صيانت و تعيين تكليف نحوه مديريت بر آن تأكيد مي‌كند. طبق قانون، مديريت حريم بايد به‌صورت مشترك توسط شهر مركزي و سايرشهرهاي محدوده انجام شود اما اين عضو شوراي شهر معتقد است تراكم امكانات و وجود ظرفيت‌هاي لازم در تهران و همچنين عملكرد بهتري كه اين كلانشهر در مقايسه با شهرهاي محدوده در حفظ فضاي سبز و صيانت از حريم انجام داده، مسئولان را ملزم مي‌كند تا سپردن مديريت حريم را با نگاه متفاوت‌تري به‌ويژه در مورد تهران مورد بررسي قراردهند.
رئيس كميسيون معماري و شهرسازي شورا البته معتقد است كه شهرداري تهران در برخي نقاط استحفاظي مي‌توانست بهتر از اين عمل كند و آنچه تاكنون به اجرا درآمده در حد انتظار و كاملا مطابق با طرح جامع و تفصيلي نبوده اما با اين حال‌عملكرد تهران در صيانت از حريم بهتر از شهرهاي محدوده است، شهرهايي كه صدورمجوز ساخت‌وساز در آنها به يك رقابت و راهي براي كسب درآمد بيشتر تبديل شده و با سپردن مديريت بركلانشهر تهران امكان صيانت از حريم، بيشتر و قدم برداشتن مطابق آنچه قانون تعيين كرده بهتر رخ خواهد داد. تاكنون نيز وعده‌هايي از سوي مسئولان براي سامان دادن به اين موضوع و رفع مشكلات قوانين پيشين ازطريق ارائه طرح به مجلس داده شده قوانيني كه برخي ازآنها عدم‌اجراي صحيح ومطلوب مديريت حريم را طي اين سال‌ها در پي داشته است. البته به جزسپردن مديريت حريم به شهر تهران، گزينه‌هاي ديگري‌همچون مديريت استانداري بر حريم و همچنين تعيين مديريتي سوم و جداگانه مطرح شده‌اند كه هركدام ازآنها بايد مورد بررسي قرارگيرد.
اما آنگونه كه رئيس كميسيون معماري وشهرسازي مي‌گويد ظرف يك تا 2ماه آينده تكليف مديريت حريم تعيين خواهد شد و بعد از آن بايد اقدامات مؤثري براي مديريت وصيانت ازآن برداشت و از آنجا كه دولت نيز با بارگذاري جمعيتي دركلانشهرها يا همان فراهم كردن بستر و امكانات براي مهاجرت موافق نيست انتظار مي‌رود قدم مؤثر و قابل‌قبولي در مديريت حريم برداشته شود تا به‌گفته رئيس كميسيون معماري و شهرسازي شورا مشكلاتي كه به‌دليل برخي اقدامات نهادهاي دولتي در سال‌هاي گذشته در واگذاري زمين براي ساخت مسكن در محدوده حريم انجام شد و امروز گريبان برخي شهروندان را مي‌فشارد و آنها را در بلاتكليفي نگه‌داشته سريع‌تر پيگيري شده و دوباره تكرارنشود.
پرويز سروري نيز با اعتقاد بر اينكه بازديد از حريم، حساسيت شوراي چهارم به موضوع تعرض به فضاي سبز و صيانت از آن را بيشتر كرده به همشهري مي‌گويد: ما در حريم مشكلات اساسي داريم و به‌نظرم در اين خصوص كور عمل مي‌كنيم كه با اينگونه عمل كردن، هم تهران درحال آسيب ديدن است و هم شهرهاي اطراف.
عضو كميسيون نظارت و حقوقي شورا در واقع تهران را شهري بي‌حريم و دچار بلاتكليفي بسيار در اين حوزه دانسته و تأكيد مي‌كند كه حواشي تهران در حال دريافت خسارت و زيان بزرگي هستند و اين مسئله حل نمي‌شود مگربا تعامل جدي ميان وزارت كشور، شورا، شهرداري و مجلس كه خوشبختانه موضوع حريم از مهم‌ترين مباحث تعامل ما با دولت و مجلس است. عضو شوراي شهر درخصوص به‌عهده گرفتن مديريت حريم نيز معتقد است تا زماني كه شفافيتي دررابطه با حوزه و وظايف هركدام از نهادها به‌وجود نيامده امكان سپردن مديريت براي هيچ‌كس امكان ندارد.
فشار جمعيتي حريم به شهرهاي مركزي
براساس اعلام مركزمطالعات شهرداري تهران، درسال‌هاي اخير گسترش شهر تهران بيشتر در حريم اتفاق افتاده تا در خود شهر كه اين مسئله موجب تخريب سريع فضاي سبز شده است. درفاصله سال‌هاي 85تا 90رشد جمعيت شهري در محدوده شهر تهران 3درصد در سال بوده كه اين ميزان 4برابر رشد جمعيت در تهران بوده است. در همين دوره، رشد جمعيت شهرهاي كوچك‌تر حريم سريع‌تر از شهرهاي بزرگ‌تر بوده بدين‌ترتيب در آينده نه چندان دور، شهرهاي كوچك و متوسط نيز به شهرهاي نسبتا بزرگ و بزرگ تبديل خواهند شد و اين پديده برفشارحريم خواهدافزود. مركز مطالعات شهرداري امكان‌سنجي گسترده‌اي براي مجموعه قواعد حريم انجام داده وهم‌اكنون اين مطالعات درشوراي‌عالي شهرسازي ومعماري درحال بررسي و تصميم‌گيري است. اداره كل حريم شهرداري تهران نيز به جز نصب دوربين در مناطق حساس و خطرپذير حريم تهران كه آمار ساخت‌وساز غيرمجاز در آنها بالاست و همچنين برداشت تصاوير هوايي از نقاط كم‌خطر به‌صورت دوره‌اي، اقدام به نصب ماركرهاي هوشمند كرده است. اين ماركرها يا علائم كه محدوده حريم را نشان مي‌دهند پيش‌ازاين توسط برخي سودجويان و زمين‌خواران جابه‌جا مي‌شدند اما با هوشمندسازي آنها كه مختصات محدوده كاملا بررسي وثبت شده، امكان جابه‌جايي علائم وجود ندارد. ايجاد و توسعه كمربندسبز تهران نيز يكي ديگر از اقدامات انجام شده براي صيانت از حريم پايتخت بوده است.
نظر شما